Durum Ekleri   /    Πτώσεις

Στη Τούρκικη γλώσσα υπάρχουν έξι πτώσεις:

1-    Yalın durum                    –                      o                      ονομαστική

2-    Belirtme durumu             -i (-yi)             τον                   αιτιατική

3-    Tamlayan durumu          -in (-nin)         του                   γενική

4-    Yönelme durumu            -e (-ye)           στον(προς)      δοτική

5-    Bulunma durumu            -de (-te)          στον(στάση)    τοπική

6-    Çıkma durumu                -den (-ten)     από                  αφαιρετική

 

Ονομαστική πτώση / yalın durum : Εφόσον στα Τουρκικά δεν υπάρχουν άρθρα, στην ονομαστική πτώση δεν υπάρχει κάποιο επίθημα. Οπότε στα ελληνικά όπου πρέπει  να χρησιμοποιήσουμε κάποιο άρθρο (ο, η, το…) στα τουρκικά γράφουμε απλά το υποκείμενο.

Παραδείγματα:

Eleni güzel.               (Η Ελένη είναι όμορφη)

Mihalis yorgun.         (Ο Μιχάλης είναι κουρασμένος)

Çocuk uyuyor.          (Το παιδί κοιμάται)

Αιτιατική  πτώση / belirtme durumu: Στην τούρκικη γλώσσα όλα τα ρήματα που έχουν άμεσο αντικείμενο, συντάσσονται με αιτιατική. Δηλαδή όπου πρέπει να βάλω αιτιατική πτώση (τον, την, το) έτσι ώστε να αναφέρω συγκεκριμένα κάποιο αντικείμενο χρησιμοποιώ το επίθημα -ı, -i, -u, -ü . Όταν η λέξη στην οποία προστίθεται λήγει σε φωνήεν, χρησιμοποιούμε το συνδετικό σύμφωνο –y– για να συνδέσουμε το φωνήεν της λέξης και το φωνήεν της πτώσης. Tο επίθημα χωρίζεται από τα κύρια ονόματα με απόστροφο. Υπάρχει αλλαγή ορισμένων τελικών συμφώνων των λέξεων. Αυτό γίνεται λόγω ευφωνίας όταν ακολουθεί επίθημα που αρχίζει από φωνήεν.

p —b      ç—- c     t—- d       k—– ğ/g

 

Eleni’yi seviyorum.    (Αγαπώ την Ελένη) 

 – ποίος αγαπάει; -εγώ (υποκείμενο), -ποιόν αγαπώ; – την Ελένη (άμεσο αντικείμενο)

 

Kitabı okuyorum.       (Διαβάζω το βιβλίο)

–kim okuyor? (Ben)     -ne okuyorum? (kitabı)

 

Όταν μιλάμε για ένα αόριστο αντικείμενο παραλείπουμε την κατάληξη της αιτιατικής:

Bir adam görüyorum.   (Βλέπω έναν (οποιοδήποτε) άνδρα)

 

Γενική – Tamlayan durumu  : Η γενική δείχνει ότι κάποιος ή κάτι κατέχει κάτι άλλο. Το ουσιαστικό που είναι στη γενική θεωρείται κτήτορας ενός πράγματος και πάντα προηγείτε του κτήματος. Το επίθημα της γενικής είναι –ın, –in, –un, -ün. Σε περίπτωση δυο φωνηέντων μπαίνει το συνδετικό «n».

Kapı    –    kapının                       /             Araba         –    arabanın

(πόρτα)      (της πόρτας)                       (αυτοκίνητο)    (του αυτοκινήτου)

Μετά τη γενική ακολουθεί η κτητική κατάληξη γ΄ προσώπου  (–i, –ı, -ü, -u)

                                                                                                (-si, -sı, -su, -sü)

Arabanın kapısı   (Η πόρτα του αυτοκινήτου)

Evin adresi       (Η διεύθυνση του σπιτιού)

 

Δοτική πτώση– yönelme durumu : Σχηματίζεται με την κατάληξη ( -a, -e ) και εκφράζει κίνηση προς κάπου, προς κάτι ή κάποιον. Και σε αυτήν την περίπτωση, όταν η λέξη μας λήγει σε φωνήεν, το συνδετικό σύμφωνο που θα χρησιμοποιήσουμε είναι το –y–.

Ev- e gidiyorum.   (πηγαίνω προς το σπίτι)

Araba- y- a bakıyorum.  (κοιτάω στο (προς) το αυτοκίνητο)

 

Τοπική πτώση – kalma durumu: Σχηματίζεται με την κατάληξη (-da, -de / -ta, -te ) και εκφράζει κίνηση εντός ορισμένου μέρους, στάση ή παραμονή σε κάτι ή κάποιον.

Ankara’da oturuyoruz.       (Καθόμαστε, μένουμε στην Άγκυρα – δηλώνει στάση-)

Selanik’te çalışıyorlar.        (Δουλεύουμε στη Θεσσαλονίκη )

 

Αφαιρετική πτώση  – Çıkma durumu: Σχηματίζεται με την κατάληξη (-dan, -den /-tan, -ten) και εκφράζει κίνηση από κάπου, από κάτι ή κάποιον. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι σε γενικές γραμμές αντιστοιχεί στην ελληνική πρόθεση από.

Ankara’dan geliyorum.       (Έρχομαι από την Άγκυρα)

Karanlıktan korkmuyorum. (Φοβάμαι από το σκοτάδι)

Senden nefret ediyorum.    (Σε μισώ – απεχθάνομαι από σένα)

 

Προσοχή: Τα ρήματα που δηλώνουν έντονα συναισθήματα συντάσσονται με αφαιρετική πτώση:  (korkmak –φοβάμαι-, nefret etmek –μισώ-, hoşlanmak– έλκομαι-)