Ρηματικό Παράγωγο -KEN
-iken (ken) : όταν είμαι/ ήμουν (στην άρνηση değilken, yokken)
Χρησιμοποιείται σε χρονικές προτάσεις. Συντάσσεται με ουσιαστικά, επίθετα, επιρρήματα και με το «var,yok». Δε δηλώνει πρόσωπο και χρόνο. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί με το επίρρημα «hazır» (μιας και)
Çocukken çok yaramazdım.
(όταν ήμουν παιδί ήμουν πολύ άτακτος)
Ben evdeyken çok uyurum.
(όταν είμαι στο σπίτι κοιμάμαι πολύ)
Ben işte değilken kimler geldi?
(ποιος ήρθε όταν δεν ήμουν στη δουλειά;)
Annem hastayken bütün işleri ben yaptım.
(όταν ήταν άρρωστη η μαμά μου, εγώ έκανα όλες τις δουλειές.)
Hazır zamanımız varken alışverişe çıkalım.
(μιας και έχουμε χρόνο ας πάμε για ψώνια )
–rken : ενώ, καθώς, όταν ( στην άρνηση –mazken, -mezken)
Χρησιμοποιείται όταν δυο πράξεις γίνονται ταυτόχρονα και όχι διαδοχικά. Κλίνεται στο τρίτο πρόσωπο του Geniş Zaman χωρίς να φανερώνει χρόνο και πρόσωπο.
Dün eve gelirken bir kaza gördüm.
(χθες καθώς ερχόμουν στο σπίτι είδα ένα ατύχημα.)
Sen hiç okumazken nasıl sınavları geçiyorsun?
(πως περνάς τις εξετάσεις ενώ δεν διαβάζεις καθόλου)
-iyorken : την ώρα που….., όταν….
Είναι το ίδιο με το –rken απλά δίνει έμφαση στη διάρκεια. Με το επίρρημα «hazır» αποκτά την έννοια μιας και..
Bebek uyuyorken gürültü yapmayın.
(όταν κοιμάται το μωρό μην κάνετε θόρυβο)
Hazır bebek uyuyorken biraz kitap okuyayım.
(μιας και κοιμάται το μωρό ας διαβάσω λίγο βιβλίο)
-ecekken : την ώρα που θα….., αντί να…… (δεν συνηθίζεται στην άρνηση)
Χρησιμοποιείτε συχνά με το επίρρημα «tam» (ακριβώς).
Με το επίρρημα «hazır» αποκτά την έννοια μιας και..
Tam evden çıkacakken telefon çaldı.
(την ώρα που θα έβγαινα από το σπίτι χτύπησε το τηλέφωνο)
Hazır bu akşam evde kalacakken biraz temizlik yapayım.
(Μιας και σήμερα θα μείνω στο σπίτι ας κάνω λίγη καθαριότητα.)
Ders çalışacakken sen oturup televizyon izliyorsun!
(Αντί να διαβάσεις κάθεσαι και βλέπεις τηλεόραση)
–mişken : μιας και…..
Συχνά χρησιμοποιείται με το επίρρημα «hazır» και με την υποτακτική.
Hazır markete gitmişken süt al.
(μιας και πας στο μάρκετ, πάρε γάλα)
İstanbul’a gitmişken mutlaka Boğaz’ı gez.
(μιας και είσαι στην Κωνσταντινούπολη οπωσδήποτε δες το Βόσπορο)