Στην Τούρκικη γλώσσα στο πλάγιο λόγο χρησιμοποιούμε το ρήμα «söylemek» και όχι το «demek».
Στο τελευταίο μάθημα του Β2 θα μάθουμε τους τύπους του πλάγιου λόγου. Ο πρώτος τύπος είναι οι πλάγιες προτάσεις με το «να…» και ο δεύτερος με το «ότι…».
Α. DOLAYLI ANLATIM- EMİR KİPİ (Να…)
Πλάγιος Λόγος – Προστακτική
- Η πρόταση επιθυμίας «istek kipi» (υποτακτική) μετατρέπεται σε πρόταση με ρηματικά ουσιαστικά (-ma, -me).
(Βλέπε μάθημα Ετεροπροσωπίας στο επίπεδο Α2)
- Στον πλάγιο λόγο το υποκείμενο της δευτερεύουσας πρότασης είναι σε γενική πτώση.
- Στον πλάγιο λόγο – προστακτική χρησιμοποιούνται κυρίως τα παρακάτω ρήματα:
- Söylemek
- Emretmek
- İstemek
- Rica etmek
- Tavsiye etmek
Ayşe, bana «Gel» dedi. = Ευθύς λόγος. / Η Αϊσέ μου είπε «έλα».
Ayşe, bana gelmemisöyledi. = Πλάγιος λόγος. / Η Αϊσέ μου είπε να έρθω.
Öğretmen, öğrencilere «Lütfen, kitaplarınızı açın» dedi.
Öğretmen, öğrencilerden kitaplarını açmalarını rica etti.
Hemşire «Hastanede yüksek sesle konuşmayın» dedi.
Hemşire, hastanede yüksek sesle konuşmamamızı söyledi.
B. DOLAYLI ANLATIM – Πλάγιος Λόγος (Οτι…)
1- Για Οριστικές Προτάσεις
Στις προτάσεις που αναφέρονται στο παρόν και στο παρελθόν χρησιμοποιούμε την κατάληξη «-diğim, -dığım, -duğum, -düğüm + αιτιατική πτώση (n)i, ı, u, ü»
Στις προτάσεις που αναφέρονται στο μέλλον χρησιμοποιούμε την κατάληξη
«-eceğim, -acağım+ αιτιατική πτώση (n)i, ı,»
Anneme «Bugün yemek istemiyorum» dedim.
Είπα στην μαμά μου «Δεν θέλω να φάω σήμερα.»
Anneme bugün yemek istemediğimi söyledim.
Είπα στην μαμά μου ότι δεν θέλω να φάω σήμερα.
Bana «Bu akşam beraber yiyeceğiz» dedi.
Bana bu akşam beraber yiyeceğimizi söyledi.
2- Πλάγιος λόγος για το «Eίμαι» (imek) olduğunu, olmadığını
Ahmet, arkadaşına «Kız arkadaşın güzel mi?» diye sordu.
Ahmet arkadaşına kız arkadaşının güzel olup olmadığını sordu.
Öğrenci, öğretmene «Dün çok hastaydım» dedi.
Öğrenci öğretmene dün çok hasta olduğunu söyledi.
3- Πλάγιος λόγος για το «Μπορώ» (Yeterlilik)
Κατάφαση
Gel + -ebildiğimi söylemek
Gel + -ebileceğimi söylemek
Άρνηση
Gel + -emediğimi söylemek
Gel + -emeyeceğimi söylemek
Annem, bana «Akşam sinemaya gidebilirsin» dedi.
Annem bana akşam sinemaya gidebileceğimi söyledi.
Ayşe, müdüre «Ben de piyano çalabilirim» dedi.
Ayşe müdüre onun da piyano çalabildiğini söyledi.
4- Πλάγιος λόγος για το «Πρέπει» (Gereklilik kipi)
Στις πλάγιες προτάσεις το «Πρέπει» χρησιμοποιείται πάντα με το «gerek»
Gelmeliyim ….. gelmem gerektiğini söyledi
Gelmelisin …. gelmen gerektiğini
Gelmeli …… gelmesi gerektiğini
Annem, bana «Bu kitabı okumalısın» dedi.
Annem bana o kitabı okumam gerektiğini söyledi.
5- Ερωτηματική αντωνυμία (niçin, neden, nasıl, ne zaman, hangi, kim…) + ρήμα – diğimi ή eceğimi + sormak
O bana, ‘‘ Mektubumu neden okudun?’’ diye sordu.
O bana mektubunu neden okuduğumu sordu.
Garson bana, ‘‘ Hangi makarnadan istiyorsunuz?’’ diye sordu.
Garson bana hangi makarnadan istediğimi sordu.
Ayşe, Ahmet’e ‘‘ Yarın saat kaçta geleceksin?’’ diye sordu.
Ayşe Ahmet’e yarın saat kaçta geleceğini sordu.
6- Ερωτήσεις με ερωτηματικό μόριο «-mi, mı, mu, mü» μεταφέρονται στον πλάγιο λόγο ως εξής :
–ip -mediğimi sormak
-ip -meyeceğimi sormak
Ben, ona «Sen Türkçe konuşuyor musun?» diye sordum.
Ben ona Türkçe konuşup konuşmadığını sordum.
Mehmet, bana «Senin araban var mı?» diye sordu.
Mehmet bana arabam olup olmadığını sordu.
Can, kardeşine «Bilgisayarını kullanabilir miyim?» diye sordu.
Can, kardeşine bilgisayarını kullanıp kullanamayacağını sordu.